Από την προεπαναστατική Τριπολιτσά και την άλωση , στη Βαυαροκρατία. Η ιστορία γίνεται βίωμα μέσα από τα τοπόσημα της πόλης σήμερα.
Ένα από τα τοπόσημα της Τρίπολης του σήμερα – όπου μαθητές του 12 ου
Δημοτικού Σχολείου Κορίνθου και του Δημοτικού Σχολείου Άστρους είχαν την
ευκαιρία να γνωρίσουν βιωματικά αυτή την εβδομάδα- είναι η Στήλη Αρχιερέων
και Προκρίτων στην Πλατεία Άρεως. Ανεγέρθηκε το 1930 αποτελώντας το πρώτο
μνημείο αφιερωμένο στο 1821 στην πόλη της Τρίπολης. Φιλοτεχνήθηκε από τον
γλύπτη Πέτρο Ρούμπο. Η Στήλη αποτελεί ουσιαστικά ηρώο των Αρκάδων
αγωνιστών, ενώ έχει ύψος περίπου 6 μέτρων και είναι κατασκευασμένη από
μάρμαρο. Το ηρωικό αυτό πάνθεον των Αρκάδων αναπαρίσταται νοηματικά και
συμβολικά στις τέσσερις πλευρές της Στήλης, μέσα από τις λαξευμένες στο
μάρμαρο παραστάσεις. Συνεπώς κάθε πλευρά αποτελεί μια ιδιαίτερη ιστορική
ενότητα. Στην σύνολό τους, οι τέσσερις παραστάσεις συνθέτουν συμβολικά το
εθνικό μας παρελθόν, είναι δηλαδή δείκτες της ιστορικής μας μνήμης. Ειδικότερα,
στην εμπρός όψη αναπαρίσταται το κυρίαρχο γεγονός του 1821 και μνημονεύονται
οι πρωταγωνιστές του: Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, Γρηγόριος Ε΄, Παλαιών Πατρών
Γερμανός, όμηροι της πολιορκίας της Τριπολιτσάς. Κάτω από τα ονόματα αυτά, η
εγχάρακτη παράσταση αντλεί τη θεματολογία της από την Άλωση της Τριπολιτσάς
(23 Σεπτεμβρίου 1821). Η δεξιά πλευρά είναι αφιερωμένη στα επαναστατικά χρόνια
1821-1829 και στους Αρκάδες πολέμαρχους και πολιτικούς. Εφόσον η Επανάσταση
και η απελευθέρωση έχουν επιτευχθεί, η εγχάρακτη παράσταση έχει ως κεντρικό
θέμα την Ελευθερία, η οποία προσωποποιημένη σε σώμα γυναίκας αναδύεται εν
μέσω των επαναστατημένων. Η πίσω όψη της Στήλης είναι αφιερωμένη στην
περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας «1453-1821», ενώ η παράσταση απεικονίζει
ανώτατο πνευματικό ιεράρχη, πιθανότατα τον Παλαιών Πατρών Γερμανό να
«υπενθυμίζει» σε ένα πλήθος αγωνιστών, λογίων και απλού λαού το «εθνικό χρέος»
της απελευθέρωσης, δείχνοντας με το αριστερό του χέρι το ναό της Αγίας Σοφίας
στο πάνω δεξί μέρος της παράστασης. Τέλος, η αριστερή πλευρά είναι αφιερωμένη
στην προετοιμασία του Αγώνα και ιδιαίτερα στους Αρκάδες φιλικούς επιγραφόμενη
«1814-1821». Η παράστασή της απεικονίζει Φιλικό κατά τη στιγμή του όρκου.
Η Στήλη ανεγέρθηκε στο πλαίσιο των πανελλήνιων εορτασμών της
Εκατονταετηρίδας της Ελληνικής Επανάστασης, που σε τοπικό επίπεδο εκδηλώθηκε
με την πανηγυρική μεταφορά των οστών του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη μέσω
αμαξοστοιχίας στην Τρίπολη, αφού είχε προηγηθεί η ανακομιδή τους από το Α’
Νεκροταφείο Αθηνών. Τα οστά του Κολοκοτρώνη εναποτέθηκαν σε ειδική κρύπτη
στην πίσω πλευρά της Στήλης Αρχιερέων και Προκρίτων κατά την τελετή
αποκαλυπτηρίων του μνημείου στις 12 Οκτωβρίου 1930, από τον πρωθυπουργό
Ελευθέριο Βενιζέλο. Τα οστά παρέμειναν μέχρι το 1993, οπότε μεταφέρθηκαν και
τοποθετήθηκαν στη βάση του Ανδριάντα του Κολοκοτρώνη.